In mijn vorige blog Hoe overkom je een writer’s block? schreef ik hoe je een tijdelijke blokkade in je schrijfproces kunt doorbreken. Maar wat nu als de grootste blokkade is dat je geen plezier meer beleeft aan schrijven? Dan kan het wat moeilijker zijn om de draad weer op te pakken. Maar het is niet onmogelijk. Met deze tips krijg je dat schrijfplezier weer terug.
1. Zet je corrigerende zelf uit
Alle schrijvers zullen dit herkennen: een stemmetje in je hoofd die vraagt ‘is het wel goed genoeg wat ik doe?’ Maar zet tijdens het schrijven je ‘corrigerende zelf’ uit en stel het beoordelen uit, want het remt jouw schrijfproces en creativiteit alleen maar af. Als je niet oppast, neemt het stemmetje het helemaal over en krijg je geen letter meer op papier. Probeer jezelf tijdens het schrijven niet te beperken door restricties die je voelt of creëert. Wees niet te kritisch, luister niet naar dat stemmetje. Dat stemmetje krijgt zijn tijd wel, namelijk tijdens de redactieronde. Probeer de angst om te falen, origineel te zijn of kritiek te krijgen los te laten (eerder schreef ik hierover de blogpost Gewoon doen!). Als je dat stemmetje in je hoofd stil weet te krijgen, levert het je zeker weten schrijfplezier op. Tip 2 kan je helpen om het stemmetje stil te krijgen.
2. Doe een schrijfoefening
Schrijven kun je. Dat weet je. Je motortje moet gewoon weer even op gang komen. Een schrijfoefening kan hierbij helpen. Gelukkig biedt het internet hierbij uitkomst; bekijk bijvoorbeeld de schrijfoefeningen van Schrijven Online.
Een oefening waarbij mijn aha-moment kwam (‘zie je wel, ik kan wel schrijven’), was tien minuten aaneengesloten schrijven (met de hand). Dit kun je doen over elk willekeurig onderwerp. Wat zie je nu als je uit het raam kijkt, bijvoorbeeld. Of: er wordt nu aangebeld – wie zou het kunnen zijn? Belangrijk hierbij is wederom het uitzetten van je corrigerende zelf. Je hebt er niks aan als je nu afgeremd wordt door een kritisch stemmetje. Maar laat ook los dat het foutloos moet zijn; weet je even niet hoe je iets schrijft? Ga door, zoek het niet op. Loopt de zin niet helemaal lekker? Maakt niks uit. Zet de timer van je telefoon op tien minuten, maar leg je telefoon uit het zicht. En schrijf.
Je kunt je ook opgeven voor een schrijftraining. Zelf heb ik veel gehad aan de training Creatief en doelgericht schrijven. De cursusleidster heeft heel veel praktijkervaring. De variatie aan cursisten vanuit allerlei branches zorgt voor inzicht in hoe anderen schrijven aanpakken. In de training worden creatieve schrijftechnieken behandeld, die je elk op je eigen manier kunt inzetten.
3. Forceer creativiteit en inspiratie
Het is een fabeltje dat je kunt wachten op inspiratie. Je moet ernaar op zoek. Het is een makkelijk excuus om niet te schrijven: ‘Ik heb nu eenmaal geen inspiratie’. Met het forceren van inspiratie wek je creativiteit op. Ook dít kun je doen door middel van een schrijfoefening, met name door de creatieve schrijftechniek ‘opzettelijke associatie’. Bedenk een onderwerp, misschien wel een onderdeel van jouw manuscript, en kies een willekeurig voorwerp dat niets met het onderwerp te maken heeft (een spiegel, een fles water, een sleutelhanger). Let op kleur, vorm, functie, geur, materiaal, etc. Ga nu actief op zoek naar de overeenkomsten en verschillen tussen deze twee. Dat lijkt moeilijk, maar als je goed zoekt vind je altijd wel iets. Op deze manier dwing je jezelf om vanuit allerlei punten naar een probleem te kijken. Wie weet, levert het wel een heel verrassend inzicht op. (Later meer over deze creatieve schrijftechniek!)
4. Ga door de dip heen
Elke schrijver kent dips. Of ze nu gebeuren vóór het schrijven, tijdens het schrijven of in de redactiefase. Ga door de dip heen! Denk in oplossingen en stel een tegenvraag. Waar loop je precies tegenaan? Bekijk het probleem vanuit een ander perspectief. Hoe zou bijvoorbeeld een kind dit aanpakken, of iemand met heel veel geld? Beschrijf het probleem aan iemand anders – grote kans dat je het heel anders beschrijft dan je in je hoofd had, wie weet kom je wel opeens met een briljant idee.
5. Herken je eigen valkuilen (en voorkom dat je erin trapt)
Iedereen heeft zijn eigen schrijfgewoontes. Het is goed om die te herkennen en eventuele valkuilen vroegtijdig te signaleren. Zit je agenda bijvoorbeeld de komende tijd vol met afspraken en kom je even niet aan schrijven toe? Zorg er dan voor dat je na die periode tijd reserveert om weer te gaan schrijven. Of voorzie je een plothole waar je nog even geen oplossing voor weet? Bouw alvast verder aan je verhaal, zodat je er niet op vastloopt. Je kunt ook eens een heel andere schrijfstrategie proberen, om jouw energie weer aan te wakkeren en de creativiteit op gang te brengen. Schrijf je normaal alleen ’s avonds? Kijk of je later kan beginnen op je werk en wat later door kan werken, zodat je eens ’s ochtends kunt schrijven. Wie weet wat het oplevert!
6. Pak ook je rust
Schrijven is leuk (het leukste wat er is!) maar het moet wel leuk blíjven. Er zijn auteurs die al-tijd schrijven. Maar even afstand nemen kan ook fijn zijn. Een paar dagen, wat langer, of loop af en toe weg voor een paar minuten en ga dan verder. Als je te gefocust bent op schrijven, kan het je tegen gaan staan.
En misschien is dit wel de beste tip: bedenk waarom je schrijft. Je wil een verhaal vertellen. Zorg ervoor dat je dat voor elkaar krijgt!
A person is a fool to become a writer. His only compensation is absolute freedom. He has no master except his own soul, and that, I am sure, is why he does it.
– Roald Dahl
