Kiezen voor schrijven

In Schrijven Magazine (#4, 2018) staat een artikel dat wel voor mij geschreven lijkt te zijn.

In ‘Heb je tijd om te schrijven? Echt’? beschrijft Ton Rozeman dat er 1 belangrijke succesfactor voor schrijven bestaat en dat is of iemand echt tijd heeft om te schrijven.

Elke auteur weet hoe moeilijk en belangrijk het is om echt tijd vrij te maken voor schrijven. De meeste van ons kunnen niet leven van schrijfinkomsten en werken er dus gewoon bij. ‘Door het werk is er geen tijd om te schrijven, en doordat er geen tijd is, stagneert de kwantiteit en de kwaliteit van het schrijven. En dan lijkt het alsof iemand geen talent heeft en ontstaat er twijfel over het schrijven.’ Zo herkenbaar.

Een belangrijke les uit het artikel vind ik: Tijd om te mogen schrijven, in plaats van tijd om te moeten schrijven. We moeten al zoveel in ons leven. We moeten genieten van de dingen die we van onszelf mogen. Dus als we schrijven, moeten we ons niet schuldig voelen over het feit dat we die tijd ook met vrienden of familie hadden kunnen doorbrengen. Wat we van onszelf mogen, is soms belangrijker dan wat we moeten. Daar groeien we door, daar worden we beter van. En uiteindelijk gelukkiger, want dat word je van het realiseren van dromen en het behalen van jouw doelen.

Kiezen voor schrijven, dat is het enige wat auteurs kunnen doen. Kiezen, en achter die keuze (blijven) staan. Ook als het eens tegenzit, of je hebt veel sociale verplichtingen. Wees niet té streng voor jezelf; je hoeft geen kluizenaar te zijn om een boek te schrijven. Maar pak de draad wel weer op als schrijfwerk even blijft liggen. De grootste valkuil is stoppen met schrijven. Als je niet dagelijks schrijft, is de kans groot dat je vergeet waarom je in eerste instantie begon met schrijven. Hou dat gevoel, je enthousiasme, vast. Dan kun je jouw schrijfdroom waarmaken.

If you want to be a writer, you must do two things above all others: read a lot and write a lot.
– Stephen King

 

Advertenties

Schrijven in het geheim

Toen ‘Bay’ net uit was, kreeg ik heel vaak te horen: ‘Een boek? Wat leuk! Ik wist helemaal niet dat je schreef’.

Dat klopt, ik heb niet met veel mensen gedeeld dat ik bezig was met het schrijven van een boek. Zélfs niet met alle mensen die dicht bij me staan. Het was niet dat ik het bewust verborg, maar het had denk ik vooral te maken met de verwachting die zo’n uitspraak met zich meebrengt. Als mensen dan vragen: ‘En, hoe gaat het met je boek?’ is die interesse leuk, maar het kan ook vervelend zijn als je even in een schrijfdip zit. Dan voelt het alsof je helemaal niks opschiet, terwijl die verwachting wel is geschept. Dan wordt het meteen zo’n ‘ding’.

Bovendien wist ik tijdens het schrijven nog helemaal niet of het uberhaupt uitgegeven zou worden en of ik dat wel wilde. Ik schreef, omdat ik het leuk vond. Ik had een verhaal in mijn hoofd dat eruit moest.

In het geheim schrijven heeft ook als voordeel dat het project helemaal van jou is. Waarmee ik niet wil zeggen dat je geen ervaren tegenlezer ernaar moet laten kijken, soms zelfs tíjdens het schrijven. Maar in het creatie- en schrijfproces kan het fijn zijn als je door niemand beïnvloed wordt en niemand als het ware met je meeschrijft en goedbedoeld met adviezen komt. De stem van een tegenlezer in je hoofd kan je scherp houden, maar kan je ook afremmen.

In mijn geval waren die verbaasde reacties ontzettend leuk. Iedereen begreep ook wel dat het niet iets is wat je even tijdens bijvoorbeeld een koffiepauze op werk zegt. ‘Hoe was jouw weekend? Ik heb het druk gehad, ik schrijf namelijk een boek, zie je.’ Doordat het als een verrassing kwam, wilden mensen júist weten hoe het schrijfproces voor mij is gegaan.

Ik denk dat ik het bij mijn volgende boek precies hetzelfde zal doen. Het lijkt me leuk om op een dag te zeggen: ‘Hier is ‘ie dan! Het vervolg op ‘Bay’!’

The beautiful part of writing is that you don’t have to get it right the first time, unlike, say, a brain surgeon.
– Robert Cormier

Amateur maar ambitieus

Een schrijver die gepubliceerd wil worden, moet ambitieus zijn. Je komt er niet met ‘wel een goed verhaal’. De vijver zit namelijk vól met manuscripten die ‘wel leuk’ zijn. Als je gepubliceerd wil worden, moet je eruit springen. En dan nog: vaak zijn debuten van volslagen onbekenden geen kaskrakers.

De Volkskrant brengt in Sir Edmund (30 juni 2018) een interessant artikel: Zes tips voor ambitieuze schrijvers. Hierin staat dat een boek zichzelf niet verkoopt, hoe goed het ook is. De auteur moet ermee de hort op en aandacht in de media krijgen. Recensies zijn daarbij minder belangrijk.

Met deze 6 tips zou je volgens de krant als debutant een goede start moeten kunnen maken:

1. Neem een schrijfcoach en een literair agent en volg een schrijfcursus.
   Hiermee verhoog je de kwaliteit van jouw werk en een agent kan jouw kansen bij een uitgever vergroten. Dit is natuurlijk wel een flinke investering.
2. Maak een hoop herrie.
   Je moet opvallen. De vraag is wel of elke auteur daarvoor geschikt is – ik denk het niet. Je moet het in je hebben om van de daken te schreeuwen dat iedereen jouw boek moet kopen en lezen. Maar als je helemaal niks doet aan zelfpromotie kun je er zeker van zijn dat niemand jouw boek gaat lezen, en dat wil je ook niet. Vooral als je schrijft voor een kleine doelgroep, is het belangrijk dat je zichtbaar bent voor die doelgroep.
3. Schrijf over je eigen leven.
   Schrijf over wat je weet (of in ‘mijn’ genre, fantasy, schrijf over wat jou echt interesseert). Dat maakt je werk sterker. Veel schrijvers houden ook naast hun boeken een blog bij (juist ja, ik dus ook). Hierop kun je dingen vanachter de schermen delen en dat helpt bij het bereiken van de juiste doelgroep.
4. Schrijf over nieuwkomers of buitenbeentjes.
   Je ziet het veel in de fantasy: de hoofdpersoon is iemand die is uitverkoren of heeft een bijzondere gave. In de literatuur doen boeken over asielzoekers of immigrantenkinderen het goed.
5. Wees een vrouw.
   Pardon? Ja, dat schrijft de Volkskrant echt. Blijkbaar zijn de succesvolste debutanten van de laatste jaren vrouwelijk. Hier kan ik verder niet zoveel aan toevoegen…
6. Wees tegendraads, eigenzinnig en onverstoorbaar.
   Wees uniek. Dat is een beetje de les die ik hieruit haal. Wees eigenwijs, geloof in jezelf en sta achter je werk (waar je al jouw ziel en zaligheid in hebt gestopt).

Garantie voor succes zijn deze tips natuurlijk niet. De allerbeste tip die debutanten naar mijn idee het beste kunnen opvolgen, is: schrijf.

Passion is the fire to all great things.
– Tobi Delly

Tips voor het schrijven van een kort verhaal

Ik schreef al eerder dat ik niet goed ben in het schrijven van korte verhalen én heel lange verhalen (dat wil zeggen: meer dan 80.000 woorden – toch wel het minimum voor een novel).
Ik sprak laatst collega-schrijvers bij Uitgeverij Macc Tais Teng en Johan Klein Haneveld (beide met een imposant aantal boeken op hun naam) voor een interview met Sciencefiction tijdschrift SF Terra (het artikel verschijnt later dit jaar). Het was een leuk en inspirerend gesprek, waarin ik mijn onzekerheid over de aanpak van korte verhalen uitte.
Ze gaven me twee tips waarvan ik denk dat ze me zeker gaan helpen:

1. Begin bij het schrijven van een kort verhaal bij het einde. Bedenk eerst de ontknoping en probeer het voor de lezer zo moeilijk mogelijk te maken om erachter te komen hoe het zit. Je kunt je verhaal op deze manier ideaal opbouwen en inrichten, doordat je niet tegen het probleem aanloopt dat je wél een goed verhaalidee hebt, maar niet weet hoe je de ontknoping moet inrichten.
2. Schrijf een lang verhaal alsof het een boel korte verhalen aan elkaar zijn. Op die manier houdt een lange roman goed de spanningsboog vast (je doseert het onthullen van informatie in korte, afgeronde verhaaltjes) en zit je dus qua opbouw en ritme meteen goed.

Op Schrijven Magazine staan ook 5 handige tips voor het schrijven van korte verhalen. Ze schrijven erbij: ‘Korte verhalen zijn een goed alternatief voor auteurs die zich nog niet durven te wagen aan het schrijven van een heel boek’. Wat impliceert dat het schrijven van korte verhalen makkelijker is. Maar dat is het niet. Lang of kort, dat maakt niet uit – het verhaal moet goed in elkaar zitten en de juiste lengte hebben waar het plot om vraagt.

Dus mijn tip voor elk verhaal, is: geef het verhaal zoveel ruimte als het verlangt. Er zijn genoeg dikke boeken die ook in de helft van het aantal pagina’s geschreven hadden kunnen worden en dan sterker zouden zijn geweest.

But for my own part, if a book is well written, I always find it too short.
– Jane Austen

Terugblik boekpresentatie & vooruitblik komende tijd

Wauw, het is een drukke periode geweest (en nog steeds), maar wel een héél leuke periode.

De release van ‘Bay’ is alweer bijna vier weken geleden. Die ochtend begon goed, met de eerste recensie op Fantasize!
De boekpromotie in boekhandel Stumpel was ontzettend leuk. Er was op de tweede verdieping een plekje voor ons vrij gemaakt met stoeltjes en een katheder met microfoon waar de uitgever en ik een korte toespraak konden houden.
Het moment dat ik dan eindelijk ‘Bay’ vasthield was een beetje onwerkelijk, maar zo ontzettend gaaf!
Het betekende veel voor me dat er zoveel mensen waren om dit moment met mij te vieren. Grote dank aan Stumpel voor de goede organisatie en heel veel dank aan iedereen die die dag heeft geholpen.
Fantasize maakte die dag ook een filmpje, dat via bovenstaande link te bekijken is.

Een week later verscheen een interview met mij op AnderWereld en werd er een exemplaar van Bay verloot. Een paar dagen erna was ik te gast bij Omroep Flevoland, om op de radio alles te vertellen over ‘Bay’. De interviewster (Odeke, een oude bekende van Almere Vandaag!) had het boek binnen een dag uitgelezen en stelde me geïnteresseerd vragen over het genre en het thema. Heel erg leuk om te doen, maar ook een beetje spannend (de uitzending werd live uitgezonden op televisie, waar ik me maar al te bewust van was).

Vorige week werden ik en mijn medeschrijvers van Uitgeverij Macc Tais Teng en Johan Klein Haneveld geïnterviewd door tijdschrift SF Terra. Op een van de warmste dagen van het jaar (hallo net-niet-hittegolf) spraken we elkaar op Utrecht CS, waar we gelukkig een koel plekje vonden. Erg leuk om met elkaar te praten over het genre (fantasy en sciencefiction), de ontwikkelingen in het schrijversvak en de liefde voor verhalen. Ik heb een paar goede schrijftips van ze gekregen, hierover in mijn volgende blogpost meer!

Aankomende weekend sta ik in de stand van Macc op Castlefest en twee weken later op het Imaginarium Festival in Tytsjerk (bij Leeuwarden), waar ik ook een schrijversworkshop geef.

Het is dus een drukke periode maar ik vind het fantastisch. Het allerleukste van alles zijn de lieve, verrassende en enthousiaste reacties die ik krijg van iedereen die ‘Bay’ inmiddels gelezen heeft. Bedankt allemaal, het is motivatie om nog heel veel meer te schrijven!

If you you write with enough assurance and confidence, you’re allowed to do whatever you like. So write your story as it needs to be written. Write it honestly, and tell it as best you can.
– Neil Gaiman

 

Morgen is het zover: de presentatie van Bay!

Morgen is het zover: het releasefeestje van Bay en de Piraenauten!

De afgelopen weken ben ik druk bezig geweest met het voorbereiden van de boekpresentatie.
Gelukkig neemt boekhandel Stumpel heel veel van de organisatie op zich, bijvoorbeeld het regelen van de apparatuur, de ruimte en de (meeste) catering. De aankondiging is verschenen in hun nieuwsbrief en op de website, er hangt een poster in de winkel en ze geven flyers mee aan klanten. Uitgeverij Macc heeft een persbericht verstuurd en natuurlijk doe ik zelf veel promotie via mijn social media kanalen. Het is leuk om nu al reacties te lezen van mensen die er erg benieuwd naar zijn.

Het eerste hoofdstuk is trouwens al exclusief te lezen op Fantasize! Hou de site ook in de gaten (of schrijf je in voor de nieuwsbrief – sowieso een aanrader voor al het nieuws op fantasy-gebied) voor de recensie. Je kunt bij Fantasize ook een gesigneerd exemplaar winnen! Doe dus snel mee aan de winactie.

Heel gaaf (en raar) was het om te zien dat Bay nu al te reserveren is bij Ako, Bruna en Bol.com. Natuurlijk is hij ook de koop via Uitgeverij Macc en sowieso in boekhandel Stumpel in Almere. Als je een exemplaar aan iemand cadeau wil geven, stuur me dan even een berichtje – dan zet ik er een persoonlijke boodschap in en stuur hem naar je op!

Ander leuk nieuws: ik sta op zaterdag 4 en zondag 5 augustus in de stand van Uitgeverij Macc op Castlefest! Ik bezoek het festival sowieso elk jaar, maar om nu aan de andere kant van een kraam te staan is wel even heel wat anders. Ik moet mijn verkooptechnieken even gaan oefenen, denk ik 😉 .

Nog meer leuks nieuws: binnenkort verschijnt een verhalenbundel van Uitgeverij Macc. Er komen verhalen in van onder andere Theo Barkel, Tais Teng, Johan Klein Haneveld en Gé Ansems. Er zal ook een verhaal van mij in staan!

Ik heb enorm veel zin in al het leuks dat gepland staat. Hou mijn website of facebookpagina in de gaten om op de hoogte te blijven!

 

‘Doorzetten is onderdeel van het proces’

‘Are you ready to write again?’

Dat kopte de mail van NaNoWriMo vorige week.

Ik voelde me meteen aangesproken. Het antwoord is: Nee. Ja. Ja en Nee. Alle smoezen die ik wel eens op mijn blog heb benoemd, hebben de revue al gepasseerd de laatste tijd. Geen tijd. Ik werk bijna full time! De dagen gaan zo snel. Het is zulk mooi weer, ik zit liever op het terras. Ik moet al zo veel andere dingen doen.
En hoewel al die smoezen ontzettend goed werken (al zeg ik het zelf), bezorgen ze me een vreselijk gevoel. Want ondertussen krijg ik niks voor elkaar, geen letter op papier. En daardoor voel ik me onproductief (wat natuurlijk ook zo is, ongeacht hoe hard ik werk of me stort op de promotie van Bay).

Ik hou mezelf voor dat ik genoeg ideeën heb, maar niet één kan kiezen en daar voor gaan. Maar de waarheid is: ik heb genoeg ideeën, maar ze voelen allemaal niet goed genoeg. Niet volledig genoeg. Ik schrijf op dit blog zo vaak dat ik vind dat inspiratie je niet overkómt; je moet er naar op zoek. Je moet het een beetje afdwingen. Ik had gehoopt dat die inspiratie zou komen tijdens mijn vakantie, maar dat was natuurlijk heel passief gedacht. Oneerlijk, want ik geloof in practise what you preach, en moet er dan ook wel zelf werk in stoppen.

Het is makkelijker gezegd dan gedaan om geen excuusjes meer te verzinnen en te gebruiken. Ik kan me heel erg verbazen over auteurs met een hoog schrijftempo. Vraag me af: hoe dan? Maar geen schrijver is de ander, natuurlijk. Ik moet me niet vergelijken met anderen – en doe dat vanzelfsprekend tóch.

NaNoWriMo sluit de mail af met motiverende woorden: Perseverance is part of the process. Optimism is part of your toolkit. Belief in yourself and the worthiness of your voice is an essential resource. We believe in you. Are you ready to open up your Creative Backpack and see what you pull out?

Misschien wordt het tijd dat ik eens goed na ga denken over wat ik nu echt belangrijk vind.

‘If it does not challenge you, it does not change you.’
– Unknown

 

Releasedatum Bay: 7 juli!

– update –

Het is een tijdje stil geweest op m’n blog. Ik ben druk bezig geweest met de laatste dingetjes aanpassen aan Bay en de Piraenauten en ik kan nu met heel veel plezier zeggen dat Bay uitkomt op 7 juli! De boekpresentatie is in boekhandel Stumpel in Almere. Iedereen mag daar bij zijn!

Ik was heel blij toen Stumpel meteen ‘ja’ zei toen ik vroeg of we de boekpresentatie in de winkel mochten doen. Ze doen dat wel vaker en zijn blij met de aanloop die zoiets oplevert. Voor mij is het extra leuk dat het plaatsvindt in de boekwinkel waar ik zelf al mijn boeken koop, in de stad waar ik woon.

De komende tijd moeten we ontzettend veel regelen, maar dat hoort erbij. Ik heb er enorm veel zin in. Het wordt een informeel feestje waar Bay voor het eerst te koop is. Natuurlijk is er taart (als je me kent, weet je dat er geen feestje bestaat voor mij zonder taart) en de gelegenheid om het boek te laten signeren.

Als je wil komen, meld je dan wel even aan door een mailtje te sturen naar: piraenauten@gmail.com. Dan kunnen we daar met de catering rekening mee houden.

Hopelijk zie ik iedereen daar! Tot dan!

Praktische schrijftips – deel 1

Schrijftips zijn heel handig. Je bent niet de eerste die tegen schrijfproblemen aanloopt, dus waarom zou je niet leren van de trucjes van anderen? Een paar zijn voor de hand liggend: show don’t tell, laat het door iemand tegenlezen die niet bang is om kritiek te geven en kill your darlings.

Onderstaande tips zijn misschien geen dingen waar je uitgebreid bij stilstaat als je een verhaal schrijft. Toch zijn het twee onmisbare punten die je voor jezelf als schrijver heel duidelijk moet hebben.

Bedenk, voordat je begint met schrijven:

Wat wil je vertellen als schrijver?
Ik ben meerdere keren begonnen met het schrijven van een verhaal om het vervolgens niet af te maken. Aan gebrek aan inspiratie ligt het niet. Aan doorzettingsvermogen misschien wel, maar dat komt voort uit het volgende: ik wist niet wat ik met mijn verhaal wilde vertellen. Met ‘Bay’ heb ik daar vooraf niet expliciet bij stil gestaan, maar ik wist wel wat voor sóórt verhaal ik wilde vertellen. Een stoer verhaal met steampunk-elementen, met een beetje humor en wat heel erg tot de verbeelding spreekt. Mijn volgende verhaal is gebaseerd op een heel specifiek idee dat ik heb, een achterliggende gedachte bij de reis die de karakters maken en de wereld waar het zich afspeelt. Het is als het ware de kapstok van het verhaal. Die gedachte hoeft niet expliciet genoemd te worden in het verhaal – sterker nog: liever niet. Maar het helpt om voor jezelf te formuleren wat je wil laten zien met het verhaal, om de koers ervan te bepalen.

Wat is het streven van je hoofdpersoon en wat is jouw visie hierop?
Je hoofdpersoon wil iets en al zijn/haar acties zijn gericht op het behalen van dit doel. Als schrijver is het belangrijk dat je weet wat het streven van je hoofdpersoon is, omdat je dan de acties die hij/zij doet overtuigend kan beschrijven. Je zult het snel genoeg merken als je iets schrijft dat niet bij het karakter van het personage past, of als het iets is wat tegen dat streven in gaat. Even belangrijk is om te weten wat jouw visie als schrijver is op het doel van je personage. Ben je het er mee eens? Dan is het waarschijnlijk dat je hoofdpersoon slaagt in zijn/haar streven. Ben je het er niet mee eens, dan zal het personage falen. Vind je dat het personage wijzer uit de strijd moet komen, laat hem dan tot inzicht komen.

Heb jij nog schrijftips? Laat het me weten! Als schrijvers onder elkaar moeten we van elkaar leren 🙂

Some writers enjoy writing, I am told. Not me. I enjoy having written.
– George R.R. Martin

Die eerste zin

Er is niets zo verlammend voor de creativiteit als het gevoel om meteen een perfecte openingszin te moeten schrijven.

De openingszin is uiteraard heel belangrijk. Een openingszin is bij voorkeur een knallende binnenkomer, waarin de sfeer wordt geschetst en die de lezer een idee geeft van waar het verhaal zich afspeelt en over wie het gaat. Als deze zin ook nog eens een bepaalde emotie opwekt, zit je helemaal goed.

Maar dit is verrekte moeilijk. Sterker nog, het kan behoorlijk angstaanjagend zijn als je zo gefocust bent op de openingszin. Je zet hierdoor misschien wel helemaal geen letter op papier.

Aan de andere kant: hoezó is de openingszin heel belangrijk? Ikzelf heb nog nooit een boek weggelegd als de eerste zin me niet meteen aansprak. Ik haal dan misschien mijn wenkbrauwen op en lees wat argwanend verder, maar geef een boek het voordeel van de twijfel. Als ik in de boekwinkel een boek oppak om het beter te bekijken, lees ik een passage halverwege het boek, maar nooit de eerste zin. De schrijfstijl moet me aanspreken, dat vind ik veel interessanter.

De zin die véél belangrijker is dan de openingszin, althans voor mij, is de laatste zin. Die kan aan een boek een knallend einde geven, waarna je hunkert naar meer. Of het is een zin die plotseling alles op zijn kop zet, wat je totaal niet zag aankomen. De laatste zin blijft – als het goed is – echt hangen.

Mijn advies is dan ook om je niet blind te staren op de openingszin, maar om gewoon te beginnen. Je kunt de openingszin altijd nog aanpassen. Zorg er eerst voor dat het verhaal vorm krijgt. Zonder verhaal, heb je ook geen openingszin nodig.

Writing is a job, a talent, but it’s also the place to go in your head. It is the imaginary friend you drink your tea with in the afternoon.
– Ann Pratchett