Om het schrijven op gang te helpen, inspiratie op te doen, schrijven te oefenen of creativiteit op te wekken, kun je gebruikmaken van creatieve schrijftechnieken. Hieronder beschrijf ik een paar technieken die weinig inspanning kosten en veel kunnen opleveren.
Gebruik metaforen
Een metafoor is een beeldspraak die berust op een vergelijking. Een metafoor kan helpen om iets duidelijk te maken en iets te versimpelen. In een boek worden metaforen veel gebruikt om een tekst levendig te maken en de lezer een beeld te geven bij wat de schrijver bedoelt. Een metafoor kan direct inzicht geven in iets waar anders misschien een heel verhaal voor nodig is. Let er bij het gebruik van metaforen wel op dat ze passend moeten zijn. Klopt het geschetste beeld niet, dan zal de lezer de auteur niet serieus nemen en komt bovendien de boodschap niet goed over.
Bijvoorbeeld:
- Voetbal is oorlog.
- De samenleving is ziek.
- Kijk die Machteld nou toch eens: het lelijke eendje is een zwaan geworden!
(bron: OnzeTaal).
Lees dit handige artikel over het gebruik van metaforen.
Vermijd de lijdende vorm
Probeer de werkwoorden zijn/hebben/worden te vermijden. Als je dit doet, haal je het onderwerp (wie doet wat) naar voren. Alternatieven voor deze woorden leveren creatievere en betekenisvollere werkwoorden op en je schrijft meer in de tegenwoordige tijd. Dit is actiever en levendiger. Je vermijdt de lijdende vorm/passieve vorm. Begin de zin dus met het onderwerp. Dat is korter, prettiger leesbaar en geloofwaardiger. Probeer ook deze hulpwerkwoorden te vermijden: willen/kunnen/zullen/mogen/moeten.
Bijvoorbeeld:
- De notulen werden door de receptioniste uitgeprint – De receptioniste printte de notulen uit.
- Het schip werd achterna gezeten door piraten – De piraten zaten het schip achterna.
Meer uitleg over de lijdende vorm.
Divergent denken
Probeer tijdens het schrijven geen tunnelvisie te hebben, maar heb een brede blik. Dat wil zeggen: wees ervan bewust dat een probleem op meerdere manieren opgelost kan worden. Kies bijvoorbeeld een ander perspectief: hoe zou een kind/oudere/dier dit probleem oplossen? Ga op zoek naar de vraag achter de vraag: waarom is dit een probleem? En voor wie? Dit heet ook wel ‘out of the box’ denken. Kom op nieuwe ideeën en oplossingen en zoek alternatieven en maak verbanden tussen ideeën. Kijk verder dan in eerste instantie misschien logisch is, onderzoek ideeën die misschien wat verder van je afstaan. Brainstormen kan hierbij helpen. Wie weet, stuit je opeens op een heel originele invalshoek.
Oefening
Pak een voorwerp dat in jouw buurt ligt, bijvoorbeeld een pen die je vindt op jouw schrijfplek. Beschrijf deze pen. Noteer zoveel mogelijk eigenschappen (kleur, formaat, functie(s), patronen, geur?). Zet de timer op 5 minuten. Na die 5 minuten, schrijf ten minste 10 extra eigenschappen op. Hou de pen vast, bekijk hem vanuit een ander perspectief. Wat kun je nog meer ontdekken?
Bewuste waarneming
Bij bewust waarnemen maak je gebruik van al je zintuigen. Het komt erg overeen met de schrijftechniek show, don’t tell: laat de lezer voelen wat je wil dat hij voelt, in plaats van alles te beschrijven. Je zult merken dat de lezer hierdoor je verhaal in wordt gezogen en dat een scene veel levendiger wordt.
Oefening
Beschrijf bijvoorbeeld eens het volgende: je komt na een lange werkdag thuis. Beschrijf hoe je thuiskomt (welk vervoersmiddel gebruik je, in wat voor stemming ben je, hoe uit zich dat, waar verheug je je op als je thuiskomt?). Hoe ziet jouw straat eruit, hoe voelt het als je je huis binnen stapt? Wie is er om je te begroeten, wat valt je op? Doorloop deze scene in je hoofd en probeer de lezer te laten voelen wat jij voelt. Gebruik al je zintuigen.
Opzettelijke associatie
Ik vind deze schrijftechniek zelf een beetje vergezocht, maar wie weet kun jij er je voordeel mee doen. Bij opzettelijke associatie zoek je bewust naar vergelijkingen tussen (bijvoorbeeld) een dilemma in jouw verhaal en een willekeurig voorwerp (het theeglas dat op je bureau staat).
Oefening
Wat hebben de twee met elkaar gemeen? Zijn ze bijvoorbeeld allebei transparant (het glas is doorzichtig, het dilemma is helder) of hebben ze een moeilijk te doorgronden oppervlak (het glas is beschilderd met een patroon, het dilemma is ingewikkeld)? Zoek ook tegenstellingen (het glas heeft een duidelijke functie, het dilemma is nog vaag).
Er zijn nog veel meer creatieve schrijftechnieken die je kunt gebruiken. Maar probeer er eerst eens één en kijk wat voor verrassends het oplevert. Wie weet kom je zo wel uit die schrijfdip, of vind je een originele oplossing voor jouw plothole.
There is no rule on how to write. Sometimes it comes easily and perfectly; sometimes it’s like drilling rock and then blasting it out with charges.
– Ernest Hemingway